پر کردن دندان نوعی درمان دندانپزشکی ترمیمی است که معمولا دندانپزشکان از آن برای ترمیم پوسیدگی‌های دندان یا رفع لب پریدگی‌ها و ترک‌های جزئی استفاده می‌کنند. بدون‌شک این را می‌دانید که مواد پر کردن دندان یا همان (filling ) دندان انواع مختلفی دارند و دندانپزشک شما می‌تواند تعیین کند که کدام نوع پر کردن دندان برای وضعیت شما بهتر است. در این مقاله تصمیم داریم معرفی به انواع مواد پرکردن دندان داشته باشیم و در نهایت برای شما توضیح دهیم که آمالگام چیست؟ اگر در شرایطی هستید که نیاز به پر کردن دندان هایتان دارید، پیشنهاد می‌کنیم با مطالعه این مقاله درک درستی از مواد پرکننده دندان داشته باشید تا بتوانید بهتر در این زمینه تصمیم‌گیری کنید.
انواع مواد پر کردن دندان
پر کردن دندان فرآیندی است که به بازگرداندن شکل و عملکرد طبیعی دندان‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. بسته به آسیب وارده به دندان شما، دندانپزشکان از انواع مختلفی برای پر کردن استفاده می‌کنند. انواع مختلفی از مواد پر کردن دندان وجود دارد. اما همه این مواد در یکی از دو دسته قرار می‌گیرند: مستقیم یا غیرمستقیم.
پر کردن مستقیم
دندانپزشکان پر کردن مستقیم را بدون نیاز به آزمایشگاه دندانپزشکی یا ترمیم موقت در دهان شما ایجاد و قرار می‌دهند.
مواد رایج برای پر کردن مستقیم دندان عبارتند از:
- آمالگام (به رنگ نقره‌ای؛ حاوی جیوه مخلوط با نقره، قلع، روی و مس).
- کامپوزیت رزینی (همرنگ دندان؛ متشکل از یک پایه رزینی با پودر کوارتز، سیلیس یا شیشه).
- گلاس آینومر (همرنگ دندان؛ ساخته شده از پودر شیشه سیلیس).
پرکردن به روش غیرمستقیم
یک تکنسین دندانپزشکی باید پرکننده‌های غیرمستقیم را قبل از اینکه دندانپزشک آنها را در دهان شما قرار دهد، در آزمایشگاه بسازد. اکثر پرکننده‌های غیرمستقیم نیاز به دو جلسه مراجعه به مطب دارند؛ یکی برای گرفتن قالب دندان و دیگری برای قرار دادن ترمیم. اگر دندانپزشک شما از فناوری CAD/CAM (طراحی به کمک کامپیوتر/تولید به کمک کامپیوتر) استفاده کند، ممکن است بتواند پرکننده غیرمستقیم شما را در یک جلسه ایجاد و در دندان شما قرار دهد.
اینله و آنله دو نوع رایج پرکننده غیرمستقیم هستند. دندانپزشکان زمانی از آنها استفاده می‌کنند که دندان آسیب زیادی برای پشتیبانی از پرکردن داشته باشد، اما آسیب آن به اندازه‌ای نباشد که نیاز به روکش دندان داشته باشد. اینله یا آنله مانند یک قطعه پازل کوچک در ساختار دندان موجود شما قرار می‌گیرد.
مواد رایج برای پرکردن غیرمستقیم عبارتند از:
- طلا (به رنگ طلا؛ حاوی طلای مخلوط با فلزات دیگر مانند نقره، قلع، مس یا پالادیوم).
- مواد چینی (به رنگ دندان؛ حاوی ترکیبی از مواد معدنی مانند فلدسپات، کوارتز و کائولن).
1. پر کردن دندان با طلا
در بسیاری از موارد از طلا یا سایر فلزات مقاوم برای پر کردن دندان استفاده می‌کنند. این مواد بسیار قوی و بادوام هستند و معمولاً 10 تا 15 سال و گاهی بیشتر دوام می‌آورند. معمولا این مواد برای استفاده در دندان‌های آسیای عقب که تحت فشار شدید جویدن هستند طراحی شده‌اند.
دکتر حسین گروهی | متخصص ترمیمی دندان در کرمان
مزایای پر کردن دندان با طلا:
- دوام بالا: حداقل 10 تا 15 سال و معمولاً بیشتر دوام می‌آورد و دچار خوردگی نمی‌شود.
- استحکام: می‌تواند در برابر نیروهای جویدن مقاومت کند.
- زیبایی: برخی از بیماران طلا را از پرکننده‌های آمالگام نقره‌ای دلپذیرتر می‌دانند.
معایب پرکردن دندان با طلا:
- هزینه بالا: پرکردگی‌های طلا گران‌تر از سایر مواد هستند؛ تا 10 برابر بیشتر از پرکردگی‌های آمالگام نقره.
- مراجعه‌های اضافی به مطب: حداقل به دو مراجعه به مطب برای قرار دادن نیاز دارد.
- رسانای گرما و سرما: مواد پرکننده طلا رسانای گرما و سرما هستند، بنابراین می‌توانند تحریک‌کننده باشند.
2. نقره‌ای (آمالگام)
آمالگام دندانی بیش از ۱۵۰ سال است که برای پر کردن دندان‌ها استفاده می‌شوند. آمالگام چیزی است که ما به عنوان پرکننده نقره‌ای می‌شناسیم که در اصل از نقره ساخته نشده‌اند، بلکه ترکیبی از چند فلز از جمله نقره، قلع، مس و جیوه هستند.
این مواد پرکننده بیشتر به دلیل رنگشان برای حفره‌های بزرگ در دندان‌های آسیای عقب استفاده می‌شوند. آمالگام به مرور زمان تیره می‌شود، اما می‌تواند سال‌ها دوام بیاورد و قبل از اینکه نیاز به تعویض داشته باشد، معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سال، دوام بیاورد. از آنجایی که قرار دادن آمالگام نسبت به پرکننده‌های همرنگ دندان زمان کمتری می‌برد، ماده‌ای مؤثر برای کودکان و افراد مسن است.
مزایای آمالگام:
- دوام: پر کردن دندان با آمالگام‌های نقره‌ای حداقل ۱۰ تا ۱۵ سال دوام می‌آورند و معمولاً از پرکننده‌های کامپوزیتی (همرنگ دندان) بیشتر عمر می‌کنند.
- استحکام: می‌تواند در برابر نیروهای جویدن مقاومت کند.
- هزینه: ممکن است ارزان‌تر از پرکردگی‌های کامپوزیتی باشد.
معایب آمالگام:
- زیبایی ضعیف: پرکردگی‌های نقره‌ای با رنگ دندان‌های طبیعی مطابقت ندارند.
- تخریب بیشتر ساختار دندان: اغلب باید قسمت‌های سالم دندان برداشته شوند تا فضایی به اندازه کافی بزرگ برای نگه داشتن پرکردگی آمالگام ایجاد شود.
- تغییر رنگ: پرکردن با مواد آمالگام می‌توانند رنگ خاکستری به ساختار دندان اطراف ایجاد کنند.
- ترک‌ها و شکستگی‌ها: اگرچه همه دندان‌ها در حضور مایعات گرم و سرد منبسط و منقبض می‌شوند که در نهایت می‌تواند باعث ترک خوردن یا شکستگی دندان شود، اما ماده آمالگام در مقایسه با سایر مواد پرکننده دیگر ممکن است درجه انبساط و انقباض وسیع‌تری را تجربه کند و منجر به بروز بیشتر ترک‌ها و شکستگی‌ها شود.
- واکنش‌های آلرژیک: درصد کمی از افراد، تقریباً ۱٪، به جیوه موجود در ترمیم‌های آمالگام حساسیت دارند. جیوه موجود در آمالگام، مقادیر کمی جیوه را به صورت بخار آزاد می‌کند که می‌تواند استنشاق و توسط ریه‌ها جذب شود.
3. کامپوزیت (همرنگ دندان)
کامپوزیت‌ها در اصل موادی همرنگ دندان فرد هستند که برای پر کردن دندان می‌توان از آنها استفاده کرد. مواد پرکننده کامپوزیتی به دلیل ظاهر طبیعی و استحکامشان محبوب هستند و معمولاً تا پنج سال دوام می‌آورند. مواد کامپوزیتی تا حد امکان با رنگ دندان‌های شما مطابقت دارد، تشخیص آنها تقریباً غیرممکن است و جایگزینی عالی برای پرکردگی‌های لکه‌دار، لب‌پریده هستند.
مزایای کامپوزیت:
- مطابق با رنگ دندان‌ها: رنگ کامپوزیت‌های پر شده می‌تواند کاملاً با رنگ دندان‌های موجود مطابقت داشته باشد. کامپوزیت‌ها به ویژه برای استفاده در دندان‌های جلویی یا قسمت‌های قابل مشاهده دندان‌ها مناسب هستند.
- اتصال به ساختار دندان: پر کردن کامپوزیت‌ها به صورت میکرومکانیکی به ساختار دندان متصل می‌شود و پشتیبانی بیشتری را فراهم می‌کند.
- تطبیق‌پذیری: علاوه بر استفاده به عنوان ماده پرکننده پوسیدگی، می‌توان از پر کردن کامپوزیت‌ها برای ترمیم دندان‌های لب‌پریده، شکسته یا ساییده شده نیز استفاده کرد.
- آماده‌سازی بدون نیاز به دندان: گاهی اوقات در مقایسه با پر کردن آمالگام، هنگام برداشتن پوسیدگی و آماده‌سازی برای پر کردن، ساختار کمتری از دندان باید برداشته شود.
معایب کامپوزیت‌ها:
- دوام کمتر: کامپوزیت‌ها زودتر از آمالگام فرسوده می‌شوند (حداقل پنج سال در مقایسه با حداقل 10 تا 15 سال برای آمالگام‌ها)؛ علاوه بر این، ممکن است به اندازه پر کردن آمالگام تحت فشار جویدن و به ویژه اگر برای حفره‌های بزرگ استفاده شوند، دوام نیاورند.
- مدت زمان اجرای کامپوزیت‌ها: به دلیل فرآیند استفاده از مواد کامپوزیت، این پرکردگی‌ها می‌توانند تا 20 دقیقه بیشتر از پرکردگی‌های آمالگام طول بکشند.
- تعداد مراجعات بیشتر: در برخی از موارد باتوجه به نوع دندان فرد در فک بالا یا پایین ممکن است بیش از یک جلسه مراجعه به مطب لازم باشد.
- لبه‌پریدگی: بسته به محل، مواد کامپوزیت می‌توانند از دندان جدا شوند.
- هزینه بالاتر: پرکردن دندان با کامپوزیت می‌توانند تا دو برابر هزینه پرکردن با آمالگام هزینه داشته باشند.
انواع دیگر مواد پر کننده دندان
به غیر از این چند مورد که متداول هستند، از مواد دیگری هم برای پر کردن دندان استفاده می‌شود:
- سرامیک: این مواد پرکننده اغلب از جنس پرسلن هستند و در مقایسه با مواد رزین کامپوزیت، در برابر لکه شدن مقاوم‌ترند. سرامیک عموماً بیش از ۱۵ سال دوام می‌آورد و می‌تواند به اندازه پرکننده طلا قیمت داشته باشد.
- گلاس آینومر: گلاس آینومر از اکریلیک و نوع خاصی از مواد شیشه‌ای ساخته شده است. این ماده بیشتر برای پرکردگی‌های زیر خط لثه و برای پرکردگی در کودکان خردسال استفاده می‌شود. با این حال، این ماده از رزین کامپوزیت ضعیف‌تر است و بیشتر مستعد سایش و شکستگی است. گلاس آینومر عموماً پنج سال یا کمتر دوام می‌آورد و هزینه‌هایی مشابه رزین کامپوزیت دارد.
مطلب پیشنهادی : تاثیر هورمون های جنسی بر سلامت دندان
آیا پر کردن دندان با آمالگام بی‌خطر است؟
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA)، می‌گوید که پرکردن دندان با آمالگام نقره‌ای (بر پایه جیوه) بی‌خطر هستند. اما FDA اخیراً توصیه‌های به‌روز شده‌ای در مورد استفاده از آمالگام در افراد خاص منتشر کرده است. طبق تحقیقات انجام شده، برخی از افراد ممکن است در معرض خطر بیشتری برای اثرات مضر بخارات جیوه بر سلامتی باشند و باید تا حد امکان از پرکردگی‌های آمالگام خودداری کنند.
افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند عبارتند از:
- زنان باردار
- افرادی که قصد باردار شدن در طول سال را دارند.
- افراد شیرده و نوزادان آنها
- کودکان، به ویژه کودکان زیر 6 سال.
- افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی از پیش موجود، از جمله بیماری آلزایمر، ام‌اس یا بیماری پارکینسون.
- افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه.
- افرادی که به جیوه یا سایر اجزای آمالگام دندانی حساسیت یا آلرژی دارند.
روکش دندان در کرمان: روکش‌ها می‌توانند ظاهر دندان‌ها را بهبود بخشیده و به لبخند شما زیبایی طبیعی ببخشند.
کدام برای من مناسب است؟
شاید با وجود همه این موارد گفته شده، سوال شما هم این باشد که کدام مواد پرکننده دندان برای من گزینه مناسب‌تری است؟ برای انتخاب هرکدام از این موارد پرکردن دندان باید چندین عامل یا فاکتور را مدنظر داشته باشید. پر کردن دندان با آمالگام و طلا به دلیل دوامشان می‌توانند 10 تا 15 سال یا حتی بیشتر دوام بیاورند؛ ولی از طرفی ممکن است هزینه بیشتری برای شما داشته باشند.
مواد کامپوزیتی و سرامیکی، اگرچه از نظر زیبایی خوشایند هستند، اما ممکن است زودتر، معمولاً حدود ۵ تا ۱۰ سال، نیاز به تعویض داشته باشند.
در بسیاری از موارد اگر حفره یا سوراخ ایجاد شده در دندان شما، کوچک تا متوسط باشد، دندانپزشک شما ممکن است پر کردن کامپوزیتی را انتخاب کند. این مواد همچنین ممکن است برای افرادی که از اقدامات دندانپزشکی می‌ترسند انتخاب خوبی باشند، زیرا کامپوزیت را می‌توان در محل چسباند و این کار نیاز به فرآیند سوراخ کردن دندان را کمتر خواهد کرد.
اگر پوسیدگی شما در دندان آسیای عقب باشد، دندانپزشک شما ممکن است آمالگام را پیشنهاد کند؛ زیرا مقاومت بالایی در برابر فشارهای وارد شده به دندان شما در حین جوییدن غذا دارد. البته برخی از افراد ممکن است به مواد آمالگام حساسیت داشته باشند؛ که در این صورت باید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارند.
به یاد داشته باشید که معاینات منظم دندانپزشکی، بهداشت دهان و دندان مناسب و اجتناب از عاداتی مانند دندان قروچه یا فشردن دندان‌ها می‌تواند به افزایش طول عمر انواع مواد پرکننده دندان کمک کند.
در هر صورت مشورت با یک دندانپزشک متخصص می‌تواند به شما کمک کند که بهترین مواد پرکردن دندان را انتخاب کنید.
مطلب پیشنهادی : چه زمانی باید عصب کشی را جایگزین کشیدن دندان کنیم؟
نتیجه‌گیری
در این مقاله در مورد انواع مواد پر کردن دندان اطلاعاتی را در اختیار شما گذاشتیم. با درک انواع مواد پرکردن دندان و هزینه‌های مرتبط با آنها می‌توانید در مورد مراقبت‌های دندانپزشکی خود تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرید. به یاد داشته باشید که معاینات منظم، بهداشت دهان و دندان خوب و رژیم غذایی سالم، نیاز به پر کردن دندان‌های شما را به حداقل می‌رساند. اگر به پر کردن دندان نیاز دارید، می‌توانید به مطب دکتر حسین گروهی مراجعه کنید. ایشان به عنوان بهترین متخصص دندانپزشکی کرمان، با بهترین و عالی‌ترین مواد خدمات پر کردن دندان را برای شما انجام می‌دهد.